Hoe hebben leraren het digitaal lesgeven ervaren?
Door het coronavirus hebben docenten van de middelbare school zich flink moeten aanpassen het afgelopen jaar. De lessen verplaatsten zich van het klaslokaal naar digitaal. OnlineSlagen sprak met Jack (al 40 jaar werkzaam als docent) en Max (sinds een jaar docent Scheikunde) over hun ervaring met en visie op digitaal lesgeven.
Hoe hebben leraren het digitaal lesgeven ervaren?
Door het coronavirus hebben docenten van de middelbare school zich flink moeten aanpassen het afgelopen jaar. De lessen verplaatsten zich van het klaslokaal naar digitaal. OnlineSlagen sprak met Jack (al 40 jaar werkzaam als docent) en Max (sinds een jaar docent Scheikunde) over hun ervaring met en visie op digitaal lesgeven.
Overgang naar digitaal lesgeven
Voor zowel Jack als Max was het een grote overgang naar digitaal onderwijs. Niemand was hier op voorbereid en het was voor alle docenten en scholen even zoeken. “Toen de eerste lockdown begon waren er helemaal geen richtlijnen. We kregen een basic handleiding en wat trainingsvideo’s, maar ik heb ook veel zelf moeten uitzoeken. Al met al kostte het veel tijd en energie om de overstap te maken van klassikaal naar digitaal.”, vertelt Max.
Ook voor Jack was het een leerproces. “Ik stam nog uit het krijtbordtijdperk”, grapt Jack, “In het begin richtte ik de camera op mijn whiteboard, maar dat konden de leerlingen lastig lezen. Ik vroeg een collega om tips en kwam zo op het idee om een schrijftablet te gebruiken als whiteboard. Dat was voor mij een openbaring.”
Overgang naar digitaal lesgeven
Voor zowel Jack als Max was het een grote overgang naar digitaal onderwijs. Niemand was hier op voorbereid en het was voor alle docenten en scholen even zoeken. “Toen de eerste lockdown begon waren er helemaal geen richtlijnen. We kregen een basic handleiding en wat trainingsvideo’s, maar ik heb ook veel zelf moeten uitzoeken. Al met al kostte het veel tijd en energie om de overstap te maken van klassikaal naar digitaal.”, vertelt Max.
Ook voor Jack was het een leerproces. “Ik stam nog uit het krijtbordtijdperk”, grapt Jack, “In het begin richtte ik de camera op mijn whiteboard, maar dat konden de leerlingen lastig lezen. Ik vroeg een collega om tips en kwam zo op het idee om een schrijftablet te gebruiken als whiteboard. Dat was voor mij een openbaring.”
Nadelen van digitaal lesgeven: minder contact met en zicht op leerlingen
Wanneer we het hebben over de nadelen van digitaal lesgeven, noemen beide docenten het verminderde contact met de leerlingen en zicht op hun voortgang. “Je mist de leuke dingen van het lesgeven: de interactie, een informeel gesprekje met leerlingen, het entertainen. Maar ook de non-verbale communicatie. In een fysieke les merk je het aan de houding van een leerling, in hoeverre de stof aankomt”, vertelt Max.
Ze geven aan dat digitale lessen voor docenten meer tijd kosten om voor te bereiden en van leerlingen meer zelfdiscipline en verantwoordelijkheid vragen. “De een heeft dat meer dan de ander”, legt Jack uit. “Ook moeten we rekening houden met digitale vermoeidheid. Het valt voor leerlingen niet mee om zeven lessen op een dag naar een scherm te turen.”
Nadelen van digitaal lesgeven: minder contact met en zicht op leerlingen
Wanneer we het hebben over de nadelen van digitaal lesgeven, noemen beide docenten het verminderde contact met de leerlingen en zicht op hun voortgang. “Je mist de leuke dingen van het lesgeven: de interactie, een informeel gesprekje met leerlingen, het entertainen. Maar ook de non-verbale communicatie. In een fysieke les merk je het aan de houding van een leerling, in hoeverre de stof aankomt”, vertelt Max.
Ze geven aan dat digitale lessen voor docenten meer tijd kosten om voor te bereiden en van leerlingen meer zelfdiscipline en verantwoordelijkheid vragen. “De een heeft dat meer dan de ander”, legt Jack uit. “Ook moeten we rekening houden met digitale vermoeidheid. Het valt voor leerlingen niet mee om zeven lessen op een dag naar een scherm te turen.”
Voordelen van digitaal lesgeven: efficiëntie en passend onderwijs
Wat betreft de voordelen van online lesgeven noemt Jack de efficiëntie: “Je bent geen tijd meer kwijt aan leswisselingen of reizen. Ik ben nog nooit zo snel door de stof gegaan”. Ook het nakijken gaat volgens Max sneller: “Ik hoef geen ingewikkelde handschriften te ontcijferen”.
Een ander groot voordeel, volgens Max, is de mogelijkheid om meer passend onderwijs te geven per individu en het toepassen van spelenderwijs leren met online tools: “Leerlingen vinden digitaal leuk”.
Voordelen van digitaal lesgeven: efficiëntie en passend onderwijs
Wat betreft de voordelen van online lesgeven noemt Jack de efficiëntie: “Je bent geen tijd meer kwijt aan leswisselingen of reizen. Ik ben nog nooit zo snel door de stof gegaan”. Ook het nakijken gaat volgens Max sneller: “Ik hoef geen ingewikkelde handschriften te ontcijferen”.
Een ander groot voordeel, volgens Max, is de mogelijkheid om meer passend onderwijs te geven per individu en het toepassen van spelenderwijs leren met online tools: “Leerlingen vinden digitaal leuk”.
Omgaan met de uitdagingen van digitaal lesgeven
Nu er bijna een jaar van digitaal lesgeven opzit, hebben zowel Max als Jack ontdekt wat voor hen goed werkt. Zo heeft Max de opbouw van zijn les aangepast; “Voorheen begon ik de (fysieke) les met een stuk klassikale mededelingen en uitleg, waarna de leerlingen zelf aan het werk gingen. Het huiswerk bestond uit opdrachten maken. Tijdens een digitale les start ik liever met een formatieve toets (toetsen die niet voor een cijfer meetellen, maar bedoeld zijn om de voortgang van een leerling inzichtelijk te maken), houd ik de uitleg kort en laat ik de leerlingen vooral zelfstandig werken. Het huiswerk bestaat uit het ontdekken van de stof, aan de hand van bijvoorbeeld een uitlegvideo. Je draait het als het ware om, waardoor de leerling meer zélf leert en ik als docent een meer begeleidende rol inneem”.
Jack kiest er juist voor om zijn lesopbouw hetzelfde te houden; “Ik vermoed dat het voor leerlingen prettig is dat de opbouw van een les ongeveer hetzelfde verloopt als voorheen. In mijn geval betekent dat huiswerk bespreken, nieuwe stof bespreken, opgaven samen doen en vervolgens huiswerk laten maken”. Daarnaast gebruikt hij OnlineSlagen als digitaal hulpmiddel in zijn examenklassen. “Door middel van geanimeerde video’s wordt de gehele stof nog eens uitgelegd. Er zijn oefenopdrachten en oude examens met uitwerkingen. Ook kan ik via dit platform de voortgang van leerlingen inzien.”
Omgaan met de uitdagingen van digitaal lesgeven
Nu er bijna een jaar van digitaal lesgeven opzit, hebben zowel Max als Jack ontdekt wat voor hen goed werkt. Zo heeft Max de opbouw van zijn les aangepast; “Voorheen begon ik de (fysieke) les met een stuk klassikale mededelingen en uitleg, waarna de leerlingen zelf aan het werk gingen. Het huiswerk bestond uit opdrachten maken. Tijdens een digitale les start ik liever met een formatieve toets (toetsen die niet voor een cijfer meetellen, maar bedoeld zijn om de voortgang van een leerling inzichtelijk te maken), houd ik de uitleg kort en laat ik de leerlingen vooral zelfstandig werken. Het huiswerk bestaat uit het ontdekken van de stof, aan de hand van bijvoorbeeld een uitlegvideo. Je draait het als het ware om, waardoor de leerling meer zélf leert en ik als docent een meer begeleidende rol inneem”.
Jack kiest er juist voor om zijn lesopbouw hetzelfde te houden; “Ik vermoed dat het voor leerlingen prettig is dat de opbouw van een les ongeveer hetzelfde verloopt als voorheen. In mijn geval betekent dat huiswerk bespreken, nieuwe stof bespreken, opgaven samen doen en vervolgens huiswerk laten maken”. Daarnaast gebruikt hij OnlineSlagen als digitaal hulpmiddel in zijn examenklassen. “Door middel van geanimeerde video’s wordt de gehele stof nog eens uitgelegd. Er zijn oefenopdrachten en oude examens met uitwerkingen. Ook kan ik via dit platform de voortgang van leerlingen inzien.”
Terug naar het oude normaal of een nieuw normaal omarmen?
Max ziet kansen in de huidige situatie; “Deze tijd biedt zeker waardevolle lessen om de manier van lesgeven te verbeteren, maar er moet wel een balans komen. Als ‘leraar zijn’ alleen maar digitaal lesgeven had betekend, had ik waarschijnlijk een ander beroep gekozen. Uiteindelijk is een mix tussen fysiek en digitaal lesgeven gewenst: Leerlingen digitaal voorbereiden op de fysieke les. Digitale formatieve toetsen en uitlegvideo’s van tevoren, zodat je tijdens de les meer tijd hebt om leerlingen individueel te begeleiden.”
Ook Jack denkt dat er dingen zullen veranderen. “Schoolbesturen en de overheid zullen wel gezien hebben dat online werken efficiëntievoordelen en dus kostenbesparingen met zich meebrengt. Mogelijk houden we in de toekomst één of twee dagen digitaal onderwijs per week. Ook denk ik dat scholen meer gebruik zullen maken van digitale leermiddelen zoals OnlineSlagen. Ik hoop dat we de voordelen van digitale educatie meenemen naar het nieuwe normaal, zonder afbreuk te doen aan het onderwijs zoals dat ooit was: persoonlijk, sociaal en interactief. Per slot van rekening ben ik geen leraar geworden om de hele dag achter een laptop te zitten.”
Terug naar het oude normaal of een nieuw normaal omarmen?
Max ziet kansen in de huidige situatie; “Deze tijd biedt zeker waardevolle lessen om de manier van lesgeven te verbeteren, maar er moet wel een balans komen. Als ‘leraar zijn’ alleen maar digitaal lesgeven had betekend, had ik waarschijnlijk een ander beroep gekozen. Uiteindelijk is een mix tussen fysiek en digitaal lesgeven gewenst: Leerlingen digitaal voorbereiden op de fysieke les. Digitale formatieve toetsen en uitlegvideo’s van tevoren, zodat je tijdens de les meer tijd hebt om leerlingen individueel te begeleiden.”
Ook Jack denkt dat er dingen zullen veranderen. “Schoolbesturen en de overheid zullen wel gezien hebben dat online werken efficiëntievoordelen en dus kostenbesparingen met zich meebrengt. Mogelijk houden we in de toekomst één of twee dagen digitaal onderwijs per week. Ook denk ik dat scholen meer gebruik zullen maken van digitale leermiddelen zoals OnlineSlagen. Ik hoop dat we de voordelen van digitale educatie meenemen naar het nieuwe normaal, zonder afbreuk te doen aan het onderwijs zoals dat ooit was: persoonlijk, sociaal en interactief. Per slot van rekening ben ik geen leraar geworden om de hele dag achter een laptop te zitten.”
Beide docenten vermoeden dus dat het oude normaal nooit meer helemaal terugkomt. Het digitale onderwijs biedt een hoop nieuwe mogelijkheden. De grootste uitdaging wordt het vinden van die perfecte balans tussen fysiek en digitaal lesgeven.
Beide docenten vermoeden dus dat het oude normaal nooit meer helemaal terugkomt. Het digitale onderwijs biedt een hoop nieuwe mogelijkheden. De grootste uitdaging wordt het vinden van die perfecte balans tussen fysiek en digitaal lesgeven.
